Бярэзіна-Гайна

Спампаваць у фармаце PDF

Код:

BY024

Геаграфічныя каардынаты:

54°23' N 28°18' E

Адміністрацыйная прыналежнасць:

Мінская вобласць: Барысаўскі раён, Лагойскі раён, Смалявіцкі раён

Плошча:

17736 га

Крытэрыі:

Нацыянальны прыродаахоўны статус:

не мае

Міжнародны прыродаахоўны статус:

ТВП міжнароднай значнасці

Карта ТВП:

Агульнае апісанне:

ТВП уключае ў сябе поўны спектр поймавых біяцэнозаў, характэрных для цэнтральнай часткі Беларусі. Угоддзе размешчана ў поймах рэк Бярэзіна і Гайна ад возера Палік на поўначы да ўпадзення ў Гайну ракі Цна на поўдні. Шырыня пойм рэк складае 1,5-3 км. У поймах пераважаюць нізінныя купіністыя асаковыя балоты і забалочаныя лугі, месцамі моцна парослыя хмызнякамі. Па краях пойм на слаба выяўленых поймавых тэрасах растуць забалочаныя лясы, у асноўным ольсы і ельнікі. Невялікую плошчу ў басейне ракі Гайна займаюць пераходныя сфагнавыя балоты.

Працягласць ракі Бярэзіна ў межах угоддзя складае 12 км, ракі Гайна – 24 км. Гідралагічны рэжым рэк характрызуецца высокай непрацяглай веснавой паводкай і нізкай летняй межанню. У паводку пойма затапляецца на перыяд ад 10-20 сутак да 1,5-2 месяцаў, вышыня паводкі вар’іруе ад 0,5 да 2 м. Рэчышчы звілістыя, на Бярэзіне са шматлікімі старыцамі.

Угоддзе характарызуецца нізкім узроўнем гаспадарчага выкарыстоўвання. Поймавыя лугі Бярэзіны часткова выкошваюцца. У пойме Гайны сенакашэнне вядзецца пераважна ў месцы яе ўпадзення ў Бярэзіну і каля паўднёвых межаў ТВП. На ўзвышшах у пойме Бярэзіны пасецца жывёла. Тут жа знаходзіцца шэраг невялікіх тарфянікаў, але іх распрацоўка не вядзецца.

Практычна ўся тэрыторыя выкарыстоўваецца для палявання, а рэкі Бярэзіна, Гайна і шматлікія старычныя азёры – для рыбалкі мясцовымі і прыезджымі рыбаловамі. У межах ТВП знаходзіцца паркава-маёнткавы комплекс «Весялова». Зараз ён выкарыстоўваецца як база адпачынку. Тут жа знаходзіцца пасека і пляцоўка для коннага спорту.

Асноўныя біятопы:

Шырокалісцева-іглічныя лясы - 60%, хмызнякі – 5%, поймавыя вільготныя лугі – 20%, рэкі і іх узбярэжжа – 4% сельгасугоддзі – 10%, населеныя пункты – 1%.

Птушкі:

Прыродаахоўная каштоўнасць тэрыторыі вызначаецца, у першую чаргу, гнездаваннем тут глабальна пагражаемых відаў птушак. Тут адзначаны на гнездаванні некалькі такіх відаў птушак: вялікі арлец Aquilaclanga, дубальт Gallinagomedia, вяртлявая чаротаўка Acrocephaluspaludicola, вялікі грыцук Limosa limosa. Акрамя таго, угоддзе з'яўляецца важным месцам гнездавання для шэрагу водна-балотных птушак, а ў веснавы перыяд мае выключнае значэнне для адпачынку і кармёжкі мігрыруючых гусей, качак і кулікоў.

Іншыя групы жывел:

Звяры: буры мядзведзь Ursusarctos, еўрапейская рысь Lynxlynx, барсук Melesmeles, стронга ручаёвая Salmotruttamorphafario.

Насякомыя: жужаль рашэцісты Carabuscancellatus, жужаль фіялетавы Carabusviolaceus, жужаль шчыгрынавы Carabuscoriaceus, бражнік Празерпіна Proserpinusproserpina, паўлінава вока малое начное Eudiapavonia, мядзведзіца-гаспадыня Pericalliamatronula, чмель мохавы Bombusmuscorum.

Расліны: баранец звычайны Huperziaselago, лілея царскія кучары Liliummartagon, чына горная Lathyrusmontanus, пылкагалоўнік чырвоны Cephalantherarubra, касач сібірскі Irissybirica, пальчастакарэннік балтыйскі Dactylorhizabaltica, шпажнік чарапіцавы Gladiolusimbricatus.

Стан рэдкіх відаў птушак:

№	Віды	Статус	Колькасць	Год/перыяд ацэнкі	Дакладнасць ацэнкі	Трэнды	Крытерый ТВП
1	Гусь шэрая	гн	0-5 п	2006-2011	П
2	Качка-шылахвостка	мг	+	2006-2011	П
3	Качка-чырка	гн	250-300 п	2006-2011	Э	↓	B2
4	Савук-луток	мг	+	2006-2011	П
5	Савук вялікі	мг	+	2006-2011	П
6	Чапля-бугай	гн	5-8 с	2006-2011	П
7	Чапля вялікая белая	мг	+	2006-2011	П
8	Чорны бусел	гн	2-4 п	2006-2011	Э	↔
9	Каршун чорны	гн	1-2 п	2006-2011	Д	↔
10	Арлан-белахвост	мг	2-5 ас	2006-2011	П
11	Арол-вужаед	гн	2-4 п	2006-2011	Э	↔
12	Лунь палявы	мг	+	2006-2011	П
13	Малы арлец	гн	2-4 п	2006-2011	Э	↔
14	Арлец вялікі	гн	2 п	2008-2011	Д	↔	A1
15	Скапа	мг	+	2006-2011	П
16	Пагоніч звычайны	гн	250-400 с	2006-2011	Э	↔	B3
17	Драч	гн	200 с	2006-2011	Э	↔
18	Журавель шэры	мг	+	2006-2011	П
19	Баталён	мг	500-1500 ас	2006-2011	П
20	Дубальт	гн	15-25 с	2004	Э	↔	A1
21	Грыцук вялікі	гн	15-25 п	2009	П	↔	A1
22	Чайка малая	гн	10-20 п	2007, 2011	Д	↓	B2
23	Чайка шызая	мг	+	2006-2011	П
24	Рыбачка чорная	гн	50-100 п	2006-2011	Э	↓	B2
25	Чаротаўка вяртлявая	гн	3 с	2006	Д	↓
26	Чаротаўка вяртлявая	гн	0 с	2007-2010	Д	↓

Іншыя рэдкія і знаходзячыеся пад пагрозай знікнення віды:

Пагрозы:

Сістэма гаспадарання, якая гістарычна склалася на гэтай тэрыторыі, у многім вызначыла стан прыродных супольніцтваў. Сенакакшэнне і выпас жывёлы спрыялі захаванню адкрытых участкаў поймы. Змяншэнне сенакосных плошчаў, асабліва заўважнае ў апошнія гады, вядзе да зарастання поймы хмызнякамі, што зніжае плошчу найбольш каштоўных у прыродаахоўным плане поймавых лугоў і балот.

Пажары перыядычна ўзнікаюць у лясах угоддзях, а ў засушлівыя гады і ў пойме. Асноўнымі прычынамі пажараў з'яўляецца неасцярожнае абыходжанне з агнём, а таксама веснавыя палы на лугах, якія праводзяць мясцовыя жыхары.

Пэўную пагрозу ўяўляе дачнае будаўніцтва, якое вядзецца на павышаных участках поймы. У апошнія гады ўзнік невялікі дачны пасёлак у наваколлі вёскі Весялова на правым беразе Бярэзіны.

Адмоўнае ўздзеянне на стан фауны аказваюць незаконныя паляванне і рыбная лоўля, выпадкі якіх здараюцца даволі часта. У выніку браканьерства колькасць асноўных гаспадарча-каштоўных жывёл застаецца значна ніжэй біялагічнай ёмкасці ўгодзя.

Рэкамендацыі па захаванню:

Для захавання флоры і фауны гэтай тэрыторыі трэба ў межах ТВП стварыць рэспубліканскі заказнік. Гэта дасць магчымасць захаваць экалагічны калідор і месцы гнездавання рэдкіх відаў.

Крыніцы інфармацыі:

Асабістыя паведамленні: Дамброўскі В.Ч., Мангін Э.А., Левы С.В.

Скарбы прыроды Беларусi. – Мн.: Беларусь, 2005. – 215 с. (Інфармацыю падрыхтавалі: Астроўскі А.А., Дамброўскі В.Ч., Максіменкаў М.В., Навіцкі Р.В., Натыканец В.У., Скуратовіч А.М., Юрко В.В.)

Mongin, E. 2008. Great snipe population, habitat management andconservation aspects in Belarus: a review. In: Economical, social and cultural aspects in biodiversity conservation. Proceedings of the 1^st North Vidzeme Biosphere Reserve international scientific conference of 23 November, 2006, Valmiera, Latvia. (eds: Opermanis, O., Whitelaw, G.). Press of the University of Latvia. Pp.31-38.

Mongin, E., Bogutski, Y., and N., Cherkas. 2009. Monitoring of the Great Snipe and the Black Grouse in Specially Protected Nature Territories. In: Sustainable Planning Instruments and Biodiversity Conservation. Proceedings of the 2^nd North Vidzeme Biosphere Reserve and Vidzeme University of Applied Sciences International Scientific Conference of 13-14 November, 2008, Valmiera, Latvia. (ed. Livina, A.). Press of the University of Latvia. Pp.62-72.

Складальнікі :

Левы С.В.

* Выкарыстанне змешчанай тут неапублікаванай інфармацыі для навуковых публікацый без пісьмовай згоды яе аўтараў забаронена. У выпадку выкарыстання часткі кантэнту або старонкі цалкам на іншых інтэрнет-рэсурсах, абавязковая спасылка на аўтараў і сайт iba.ptushki.org

Тэрыторыі
важныя
для птушак