Important
Bird
Areas

Code:

BY024

Central coordinates:

54°23' N 28°18' E

Location:

Minskaya voblast: Barysau region, Lagoisk region, Smalyavichy region

Area:

17736 ha

IBA Criteria:

A1

National conservation status:

не мае

International conservation status:

ТВП міжнароднай значнасці

IBA Map:

Site description:

ТВП уключае ў сябе поўны спектр поймавых біяцэнозаў, характэрных для цэнтральнай часткі Беларусі. Угоддзе размешчана ў поймах рэк Бярэзіна і Гайна ад возера Палік на поўначы да ўпадзення ў Гайну ракі Цна на поўдні. Шырыня пойм рэк складае 1,5-3 км. У поймах пераважаюць нізінныя купіністыя асаковыя балоты і забалочаныя лугі, месцамі моцна парослыя хмызнякамі. Па краях пойм на слаба выяўленых поймавых тэрасах растуць забалочаныя лясы, у асноўным ольсы і ельнікі. Невялікую плошчу ў басейне ракі Гайна займаюць пераходныя сфагнавыя балоты.

Працягласць ракі Бярэзіна ў межах угоддзя складае 12 км, ракі Гайна – 24 км. Гідралагічны рэжым рэк характрызуецца высокай непрацяглай веснавой паводкай і нізкай летняй межанню. У паводку пойма затапляецца на перыяд ад 10-20 сутак да 1,5-2 месяцаў, вышыня паводкі вар’іруе ад 0,5 да 2 м. Рэчышчы звілістыя, на Бярэзіне са шматлікімі старыцамі.

Угоддзе характарызуецца нізкім узроўнем гаспадарчага выкарыстоўвання. Поймавыя лугі Бярэзіны часткова выкошваюцца. У пойме Гайны сенакашэнне вядзецца пераважна ў месцы яе ўпадзення ў Бярэзіну і каля паўднёвых межаў ТВП. На ўзвышшах у пойме Бярэзіны пасецца жывёла. Тут жа знаходзіцца шэраг невялікіх тарфянікаў, але іх распрацоўка не вядзецца.

Практычна ўся тэрыторыя выкарыстоўваецца для палявання, а рэкі Бярэзіна, Гайна і шматлікія старычныя азёры – для рыбалкі мясцовымі і прыезджымі рыбаловамі. У межах ТВП знаходзіцца паркава-маёнткавы комплекс «Весялова». Зараз ён выкарыстоўваецца як база адпачынку. Тут жа знаходзіцца пасека і пляцоўка для коннага спорту.

Habitats:

Шырокалісцева-іглічныя лясы - 60%, хмызнякі – 5%, поймавыя вільготныя лугі – 20%, рэкі і іх узбярэжжа – 4% сельгасугоддзі – 10%, населеныя пункты – 1%.

Birds:

Прыродаахоўная каштоўнасць тэрыторыі вызначаецца, у першую чаргу, гнездаваннем тут глабальна пагражаемых відаў птушак. Тут адзначаны на гнездаванні некалькі такіх відаў птушак: вялікі арлец Aquilaclanga, дубальт Gallinagomedia, вяртлявая чаротаўка Acrocephaluspaludicola, вялікі грыцук Limosa limosa. Акрамя таго, угоддзе з'яўляецца важным месцам гнездавання для шэрагу водна-балотных птушак, а ў веснавы перыяд мае выключнае значэнне для адпачынку і кармёжкі мігрыруючых гусей, качак і кулікоў.

Other animal groups:

Звяры: буры мядзведзь Ursusarctos, еўрапейская рысь Lynxlynx, барсук Melesmeles, стронга ручаёвая Salmotruttamorphafario.

Насякомыя: жужаль рашэцісты Carabuscancellatus, жужаль фіялетавы Carabusviolaceus, жужаль шчыгрынавы Carabuscoriaceus, бражнік Празерпіна Proserpinusproserpina, паўлінава вока малое начное Eudiapavonia, мядзведзіца-гаспадыня Pericalliamatronula, чмель мохавы Bombusmuscorum.

Расліны: баранец звычайны Huperziaselago, лілея царскія кучары Liliummartagon, чына горная Lathyrusmontanus, пылкагалоўнік чырвоны Cephalantherarubra, касач сібірскі Irissybirica, пальчастакарэннік балтыйскі Dactylorhizabaltica, шпажнік чарапіцавы Gladiolusimbricatus.

Populations of IBA trigger species:

№	Species	Season	Quality of estimate	Period	Quality of estimate	Trends	IBA criteria
1	Greylag goose	B	0-5 breeding pairs	2006-2011	Poor
2	Pintail	P	+	2006-2011	Poor
3	Garganey	B	250-300 breeding pairs	2006-2011	Medium	↓	B2
4	Smew	P	+	2006-2011	Poor
5	Goosander	P	+	2006-2011	Poor
6	Bittern	B	5-8 males only	2006-2011	Poor
7	Great white egret	P	+	2006-2011	Poor
8	Black stork	B	2-4 breeding pairs	2006-2011	Medium	↔
9	Black kite	B	1-2 breeding pairs	2006-2011	Good	↔
10	White-tailed eagle	P	2-5 individuals	2006-2011	Poor
11	Short-toed eagle	B	2-4 breeding pairs	2006-2011	Medium	↔
12	Hen harrier	P	+	2006-2011	Poor
13	Lesser spotted eagle	B	2-4 breeding pairs	2006-2011	Medium	↔
14	Spotted eagle	B	2 breeding pairs	2008-2011	Good	↔	A1
15	Osprey	P	+	2006-2011	Poor
16	Spotted crake	B	250-400 males only	2006-2011	Medium	↔	B3
17	Corncrake	B	200 males only	2006-2011	Medium	↔
18	Crane	P	+	2006-2011	Poor
19	Ruff	P	500-1500 individuals	2006-2011	Poor
20	Great snipe	B	15-25 males only	2004	Medium	↔	A1
21	Black-tailed godwit	B	15-25 breeding pairs	2009	Poor	↔	A1
22	Little gull	B	10-20 breeding pairs	2007, 2011	Good	↓	B2
23	Common gull	P	+	2006-2011	Poor
24	Black tern	B	50-100 breeding pairs	2006-2011	Medium	↓	B2
25	Aquatic warbler	B	3 males only	2006	Good	↓
26	Aquatic warbler	B	0 males only	2007-2010	Good	↓

Other biodiversity:

Threats:

Сістэма гаспадарання, якая гістарычна склалася на гэтай тэрыторыі, у многім вызначыла стан прыродных супольніцтваў. Сенакакшэнне і выпас жывёлы спрыялі захаванню адкрытых участкаў поймы. Змяншэнне сенакосных плошчаў, асабліва заўважнае ў апошнія гады, вядзе да зарастання поймы хмызнякамі, што зніжае плошчу найбольш каштоўных у прыродаахоўным плане поймавых лугоў і балот.

Пажары перыядычна ўзнікаюць у лясах угоддзях, а ў засушлівыя гады і ў пойме. Асноўнымі прычынамі пажараў з'яўляецца неасцярожнае абыходжанне з агнём, а таксама веснавыя палы на лугах, якія праводзяць мясцовыя жыхары.

Пэўную пагрозу ўяўляе дачнае будаўніцтва, якое вядзецца на павышаных участках поймы. У апошнія гады ўзнік невялікі дачны пасёлак у наваколлі вёскі Весялова на правым беразе Бярэзіны.

Адмоўнае ўздзеянне на стан фауны аказваюць незаконныя паляванне і рыбная лоўля, выпадкі якіх здараюцца даволі часта. У выніку браканьерства колькасць асноўных гаспадарча-каштоўных жывёл застаецца значна ніжэй біялагічнай ёмкасці ўгодзя.

Recommendations for the conservation:

Для захавання флоры і фауны гэтай тэрыторыі трэба ў межах ТВП стварыць рэспубліканскі заказнік. Гэта дасць магчымасць захаваць экалагічны калідор і месцы гнездавання рэдкіх відаў.

References:

Асабістыя паведамленні: Дамброўскі В.Ч., Мангін Э.А., Левы С.В.

Скарбы прыроды Беларусi. – Мн.: Беларусь, 2005. – 215 с. (Інфармацыю падрыхтавалі: Астроўскі А.А., Дамброўскі В.Ч., Максіменкаў М.В., Навіцкі Р.В., Натыканец В.У., Скуратовіч А.М., Юрко В.В.)

Mongin, E. 2008. Great snipe population, habitat management andconservation aspects in Belarus: a review. In: Economical, social and cultural aspects in biodiversity conservation. Proceedings of the 1^st North Vidzeme Biosphere Reserve international scientific conference of 23 November, 2006, Valmiera, Latvia. (eds: Opermanis, O., Whitelaw, G.). Press of the University of Latvia. Pp.31-38.

Mongin, E., Bogutski, Y., and N., Cherkas. 2009. Monitoring of the Great Snipe and the Black Grouse in Specially Protected Nature Territories. In: Sustainable Planning Instruments and Biodiversity Conservation. Proceedings of the 2^nd North Vidzeme Biosphere Reserve and Vidzeme University of Applied Sciences International Scientific Conference of 13-14 November, 2008, Valmiera, Latvia. (ed. Livina, A.). Press of the University of Latvia. Pp.62-72.

Authors :

Левы С.В.

---

* Использование размещенной здесь неопубликованной информации для научных публикаций без письменного соглашения ее авторов запрещено. В случае использования части контента или страницы целиком на других интернет-ресурсах, обязательна ссылка на авторов и сайт iba.ptushki.org