Тэрыторыі
важныя
для птушак

Код:

BY015

Геаграфічныя каардынаты:

52° 18' N 26° 18' E

Адміністрацыйная прыналежнасць:

Брэсцкая вобласць: Пінскі раён

Плошча:

3226 га

Крытэрыі:

A4i

Нацыянальны прыродаахоўны статус:

не мае

Міжнародны прыродаахоўны статус:

ТВП міжнароднай значнасці

Карта ТВП:

Агульнае апісанне:

Тэррыторыя ТВП амаль цалкам прадстаўлена вадаёмамі - гэта рыбгас “Палессе” і Пагосцкае вадасховішча. Плошча вадасховішча складае каля 1620 га. Найбольшая даўжыня 6,1 км, шырыня да 4 км. Максімальная глыбыня дасягае 5,4 м. І вадасховішча і рыбгас створаныя ў сярэдзене 1970-х гадоў. Першае з іх створана на месцы возера Пагосцкае, на рацэ Вісліца прытоку ракі Бобрык, паміж вёскамі Новы Двор - Чухава - Ботава - Пагост-Загародскі – Вяз. Колішняе возера займае цэнтральную частку вадасховішча і выцягнута амаль дакладна з захаду на усход. Раней у заходняй частцы ў возера знаходзілася вусце р. Вісліца, сёння рака каналізавана і абыходзіць вадасховішча і рыбгас з усходу, выконваючы функцыю абваднога каналу. На ўсходзе возера невялічкай пратокай злучалася з р. Бобрык. Самая ўсходняя частка воз. Пагосцкае, што знаходзіцца на ўсход ад дамбы вадасховішча, захавалася ў натуральным стане. На беразе гэтай захаванай часткі знахордзіцца в. Пагост-Загародскі. На вадасховішчы існуе два вялікіх архіпелага астравоў. У паўночным, большым, налічваеца іх больш за 2 дзесяткі. Сымыя вялікія маюць даўжыню да 1км і шырыню да 500 м. Разам з акаляючымі іх зараснікамі трыснягу і рагозу некаторыя астравы маюць плошчу ад некалькіх дзесяткаў да 100 га. У паўднёвым архіпелагу налічваецца каля 10 астравоў, два вялікіх (некалькі дзесяткаў га) іншыя меншыя па памерах. На большасці астравоў распаўсюджаны пасадкі хвоі звычайнай, берагі моцна забалочаныя з шырокімі зараслямі трыснягу і рагозу.

Рыбгас размешчаны на поўдзень ад вадасховішча. Створаны на месцы забалочанага ляснога массіву. Налічвае некалькі дзесяткаў прудоў агульнай плошчай каля 1000 га. На вялікіх прудах таксама маецца шмат астравоў.

Асноўныя біятопы:

Вадасховішча – 60%, сажалкі рыбгаса – 40%.

На тэррыторыі ТВП абсалютна пераважаюць аквальныя экасістэмы. Вялікія памеры вадаёмаў, розныя глыбіні акваторыі і наяўнасць значнай колькасці астравоў ствараюць выключна спрыяльныя ўмовы для водна балотных, і ў першую чаргу вадаплаваючых птушак. На вадасховішчы, у заходняй, цэнтральнай і ўсходняй яго частках дамінуюць адкрытыя акваторыі, на поўдні і асабліва на поўначы сярод архіпелагаў астравоў значную плошчу займаюць зарасці надводных макрафітаў прадстаўленыя ў асноўным рагозам вузкалістным, камышом азёрным і трыснягом. Па ўзбярэжжах выспы моцна зараслі лазнякамі. Большасць цэнтральнай часткі самых вялікіх астравоў пакрыты сярэдне ўзроставымі хваёвымі пасадкамі. Невялікія астравы на самай паўночнай частцы вадасховішча пакрыты лугавой расліннасцю з рэдкім кустарнікам. Тут жа, на паўночным беразе захаваліся фрагменты даволі цікавага пойменнага лугу.

Экасістэмы рыбгасу “Палессе” прадстаўляюць сабою тыповае для падобных тэррыторый чаргаванне адкрытых акваторый, ды рагозна-трысняговых зарасляў, а таксама каналаў. На рыбгасе шмат астравоў большасць з якіх цалкам зарасла трыснягом.

Птушкі:

Найбольшае значэнне ТВП мае для мігрыруючых птушак. Агульная колькасць якіх тут дасягае 20000 асобін. Раней тэррыторыя мела значэнне для гнездавання некалькіх водна-балотных відаў, але ў выніку рэканструкцыя прудоў з поўным вынішчэннем зарасляў надводных макрафітаў былі знішчаны і гнездавыя біятопы большасці відаў.

Іншыя групы жывел:

не вядома.

Стан рэдкіх відаў птушак:

№	Віды	Статус	Колькасць	Год/перыяд ацэнкі	Дакладнасць ацэнкі	Трэнды	Крытерый ТВП
1	Чапля-бугай	гн	3 с	2009	Д	↓
2	Чапля вялікая белая	гн	12-15 п	2005	Э
3	Чапля вялікая белая	мг	300-500 ас	2005	Э		A4i
4	Чорны бусел	мг	75 ас	2003	Д
5	Арлан-белахвост	мг	+	2000-2011	П
6	Баталён	мг	+	2011	П
7	Грыцук вялікі	мг	402 ас	2008	Д
8	Чайка малая	мг	+	2000	П

Іншыя рэдкія і знаходзячыеся пад пагрозай знікнення віды:

не вядома.

Пагрозы:

У сувязі з тым што рэжым гаспадарання і выкарыстання вадасховішча і рыбгаса значна адрозніваюцца, рознымі будуць і большасць пагроз для гэтых тэррыторый. Агульнымі для іх з’яўляюцца наступныя пагрозы:

• веснавое паляванне і браканьерства з’яўляецца моцнай крыніцай непакою;
• павышаныя рэкрэацыйныя нагрузкі, асабліва пад час гнездавога сезону спрычыняюцца да знішчэння гнездавых біятопаў і з’яўляюцца моцнай крыніцай непакою;
• знішчэнне так званых &lquo;непажаданых&rquo; відаў птушак у месцах каланіяльных паселішчаў пад час гнездавога сезону, можа прывесці да гібелі ахоўваемых птушак.

Акрамя таго кожны з вадаўмаў мае характэрныя толькі для яго тэррыторыі пагрозы. Для вадасховішча і яго узбярэжжа у першую чаргу гэта:

• з аднаго боку недастатковы выпас сельскагаспадарчай жывёлы на астравах, льбо поўная яго адсутнасць &nash; прыводзіць да зарастання астравоў лазняком і сасной, у выніку чаго страчваюцца цэнныя гнездавыя стацыі для каланіяльных птушак;
• з другога боку надмерны выпас хатняй жывёлы на тых жа астравах, асабліва ў маі на пачатку чэрвеня, што прыводзіць да знішчэння паселішчаў каланіяльных птушак;

Для птушак гняздуючых на рыбгасе найбольш значнымі пагрозамі з’яўляюцца:

• поздняя напаўняльнасць прудоў, альбо зброс вады пад час гнездавога сезону, што прыводзіць да гібелі гнёзд і птушанят;
• рэканструкцыя прудоў з поўным вынішчэннем зарасляў надводных макрафітаў, у выніку чаго знішчаюццы гнездавыя стацыі вялікай колькасці рэдкіх птушак;
• вынішчэнне расліннасці надводных макрафітаў вясною, на пачатку лета, гэта вядзе не толькі да знішчэння гнездавых стацый, алеж і да знішчэння птушак.

Рэкамендацыі па захаванню:

• поўная забарона веснавога палявання на птушак на рыбгасе і вадасховішчы;
• вызначэнне спецыяльных месцаў для купання, рыбалоўства, адпачынку, месцаў стаянкі аўтатранспарта, забарона на гэтыя віды дзейнасці па за вызначанымі тэррыторыямі;
• арганізацыя маніторынга ТВП-утвараючых відаў і іншых значных відаў;
• развешванне штучных гнездавых скрыняў для вадаплаваючых і драпежных птушак на выспах вадасховішча і на рыбгасе;
• для захавання цэнных гнездавых стацый на некаторых астравах вадасховішча неабходна арганізацыя сенакашэння, але паза гнездавым сезонам і кантраляванага выпаса хатняй дывёлы, таксама па за гнездавым сезонам.
• стварэнне зон спакою у межах вадасховішча з поўнай забаронай палявання;
• на рыбгазе неабходна забарона выкарыстання хімічных сродкаў для знішчэння надводнай расліннасці;
• забарона знішчэння надводнай расліннасці ў гнездавы сезон;
• урэгуляванне напаўнення/спуску вады на прудах;
• пры рэканструкцыі прудоў неабходна каб плошча зарасляў надводнай расліннасці на пруду заставалася ня менш як 30% - 40% ад плошчы паверхні пруда.

Крыніцы інфармацыі:

Асабістыя паведамленні: Астроўскі А.А, Левы С.В.

Абрамчук А.В., Абрамчук С.В. Большая белая цапля в Беларуси: распространение и экология. // Беркут. Т. 14, вып. 1. 2005. S. 50-55.

С.В. Абрамчук, А.В. Абрамчук, В.Е. Гайдук Серощекая поганка (Podicepsgrisegena) в Беларуси: численность и распространение. //Мозырский весник

Абрамчук С.В. Неопубликованные данные.

Складальнікі :

Абрамчук А.В.

---

* Выкарыстанне змешчанай тут неапублікаванай інфармацыі для навуковых публікацый без пісьмовай згоды яе аўтараў забаронена. У выпадку выкарыстання часткі кантэнту або старонкі цалкам на іншых інтэрнет-рэсурсах, абавязковая спасылка на аўтараў і сайт iba.ptushki.org