Dniepr floodplain Lojeŭ-Žary

Download PDF

Code:

BY053

Central coordinates:

51°51' N 26°36' E

Location:

Gomelskaya voblast: Bragin region, Loeu region

Area:

36232 ha

IBA Criteria:

A1, B2, B3, A4i

National conservation status:

паўночная частка Біялагічны заказнік рэспубліканскага значэння «Днепра-Сожскі» (15212 га)

International conservation status:

ТВП міжнароднай значнасці, утворана ў 2010 годзе

IBA Map:

Site description:

Тэрыторыя размешчаная на паўднёвым усходзе Беларусі і на ўсім працягу на мяжы з Украінай. Працягласць агульнага (памежнага) участку складае больш за 150 км. Шырыня поймы Дняпра з беларускага боку значна змяняецца – ад некалькіх сотняў метраў да некалькіх кіламетраў. На ўчастках з вузкай поймай берагі стромкія абрывістыя, вышыня берага можа складаць ад некалькіх метраў да 10-15 м.

Шырыня рэчышча складае на дадзеным участку 0,8-1,5 км, у раёне на поўнач ад Кіеўскага вадасховішча - да 3-5 км. Рэчышча звілістае, мае шмат перакатаў і мялізн. Ніжэй в. Жылічы моцна меандрыруе, з шматлікімі пратокамі і тонямі. Падчас вясновай паводкі пойма падтапляеца на шырыню да 3-5 км. У засушлівыя гады Днепр захоўвае шырыню рэчышча ад некалькіх сотняў метраў да кіламетра і больш. Даліна ракі характарызуецца наяўнасцю старажытных тэрас (асабліва выразна вылучаныхкаля вёсакБывалькі - Дзеражычы).

Раней, відаць, пойма на значнай плошчыкасілась. Зараз косіца не значная частка. Натуральны гідралагічны рэжым практычна не парушаны. Найбольш шырока распаўсюджаны ў пойме Дняпра наступныя тыпы біятопаў: поймавыя вільготныя лугі, хмызняковыя зараснікі з адзінкавымі дрэвамі або групы дрэў, сухія рознатраўныя лугі, якія нагадваюць стэпы, рагозна-трысняговыя зараснікі, старыцы, зацягнутыя суцэльным дыванам водных раслін.

Вырашальнай умовай развіцця расліннасці і яе размеркавання па тэрыторыі поймы з'яўляецца мезарэл’еф і рэжым увільгатнення глеб, які рэзка змяняецца па ўзроўнях - ад лугова-стэпавага, на высокіх, да балотнага на нізкіх берагах. Лясная расліннасць прадстаўленая разрэджанымі, фрагментарнымі ўчасткамі. На ўзнёслых участках, некалі ўяўляўшых сабой фрагменты сухіх пяшчаных выдмх з беднай разрэджанай ксерафітнай расліннасцю сёння ўасноўным прадстаўлены хваёвыяпасадкі. У паніжэннях распаўсюджаны алешнікі, бярэзнякі, лазнякі.

Паўночная частка ТВП - заказнік "Днепра-Сожскі". Міжрэчча рэк Сож і Днепр - гэта адна з унікальных экасістэм Беларусі. Тэрыторыя ахоплівае шырокія поймы рэк Сож і Днепр, уключае поплавы, поймавыя дубровы, старыцы і азёры, па берагах зарослыя хмызняком. Узнёслыя ўчасткі заняты хваёвымі лясамі. Увогуле ў заказніку землі занятыя лясамі складаюць 48%, лугамі - 30%, хмызняковымі зараснікамі - 20%. Усяго на тэрыторыі заказніка адзначана 656 відаў вышэйшых раслін. У тым ліку 3 віда дзеразы, 6 – хвашчоў, 7 – папарацей, 1 – голанасенных, 639 – пакрытанасенных.

Habitats:

Birds:

У вогуле пад час даследванняў на гэтай тэррыторыі адзначана каля 200 відаў птушак, з якіх гняздуюць альбо верагодна гняздуюць 139 відаў. Іншыя адзначаюцца пад час міграцыі. Найбольшае значэнне гэтая тэрыторыя мае для такіх відаў як дубальт Gallinagomedia, драч Crexcrex, малая крычка Sterna albifrons, белакрылая крычка Chlidonias leucopterus, звычайны пагоніч Porzanaporzana, ластаўка-зямлянка Riparia riparia і інш. Арнітафаўна тэррыторыі слаба вывучана і таму патрабуе далейшых даследванняў.

Other animal groups:

Іншыя группы жывел таксама даследаваны не дастаткова. З млекакормячых адзначана 36 відаў.

Populations of IBA trigger species:

№	Species	Season	Quality of estimate	Period	Quality of estimate	Trends (2003-2010)	IBA criteria
1	Lesser white-fronted goose	P	+	2006-2010	Poor
2	Greylag goose	P	+	2006-2010	Poor
3	Pintail	P	+	2006-2010	Poor
4	Garganey	B	250-300 breeding pairs	2003-2004	Medium		B2
5	Smew	P	+	2006-2010	Poor
6	Bittern	B	10-15 males only	2006-2010	Medium
7	Little bittern	B	5-10 breeding pairs	2003-2004	Medium
8	Night heron	B?	+	2003-2004	Poor
9	Great white egret	B	+	2006-2010	Poor	↑
10	Black stork	B	+	2006-2010	Poor
11	Black kite	B	1-5 breeding pairs	2006-2010	Medium
12	White-tailed eagle	B	3-5 breeding pairs	2003-2004	Medium
13	Short-toed eagle	P	+	2006-2010	Poor
14	Hen harrier	B	+	2006-2010	Poor
15	Osprey	P	+	2006-2010	Poor
16	Kestrel	B	+	2006-2010	Poor
17	Hobby	B	+	2006-2010	Poor
18	Spotted crake	B	250-300 males only	2003-2004	Medium		B3
19	Corncrake	B	150-300 males only	2003-2004	Medium
20	Crane	B	> 4 breeding pairs	2007	Poor
21	Oystercatcher	B	~ 20 breeding pairs	2006-2010	Medium
22	Ringed plover	P	+	2006-2010	Poor
23	Ruff	P	+	2006-2010	Poor
24	Great snipe	B	20 males only	2002	Medium		A1
25	Black-tailed godwit	B	+	2006-2010	Poor
26	Whimbrel	P	+	2006	Poor
27	Curlew	P	+	2006-2010	Poor
28	Greenshank	P	+	2006-2010	Poor
29	Marsh sandpiper	P	+	2006-2010	Poor
30	Terek sandpiper	B	5-10 breeding pairs	2006-2010	Medium
31	Little gull	P	+	2006-2010	Poor
32	Common gull	P	+	2006-2010	Poor
33	Little tern	B	30-50 breeding pairs	2003-2004	Medium		B2
34	Whiskered tern	B	+	2006-2010	Poor
35	Black tern	B	150 breeding pairs	2003-2004	Medium		B2
36	Black tern	P	1000-1500 individuals	2003-2004	Medium
37	White-winged black tern	P	3000-5000 individuals	2003-2004	Medium		A4i
38	Eagle owl	B	2 breeding pairs	2006-2010	Poor
39	Kingfisher	B	+	2006-2010	Poor
40	White-backed woodpecker	B	+	2006-2010	Poor
41	Crested lark	B	+	2006-2010	Poor
42	Sand martin	B	20000-30000 breeding pairs	2003-2004	Medium		B3
43	Collared flycatcher	B	+	2003-2004	Poor
44	Azure tit	B?	+	2003-2004	Poor
45	Lesser grey shrike	B	+	2003-2004	Poor

Other biodiversity:

Звяры: арэшнікавая соня Muscardinusavellanarius.

Рэптыліі: болотная чарапахаEmisorbicularis.

Расліны: званок лiлеялiстыAdenophoralilifolia, цыбуля скарада Alliumscorodoprasum, кураслеп лясны Anemonesylvestris, асака ценявая Carexumbrosa, павойнiк прамыClematisrecta, гваздзік армерыяпадобны Dianthusarmeria, лiлея кучараваяLiliummartagon, касач сібірскі Irissibirica, наяда вялікая Najasmajor, гарлачык белы Nymphaeaalba, шалфей лугавы Salviapratensis, вадзяны арэх плывучы Trapanatans, фiялка багнаваяViolauliginosa, граздоўнік многараздзельны Botrychiummultifidum, падвей стройны Eriophorumgracile.

Threats:

Вясновае выпальванне расліннасці ў пойме, асабліва ў гады, калі адсутнічаюць павадкі, аказвае крайне негатыўны ўплыў на жывёл і расліны.

Перавыпас жывёлы. На многіх частках поймы адбываецца парушэнне структуры натуральных раслінных супольнасцей. Гэта выражаецца ў змяненні складу расліннасці лугоў. Найбольшую шкоду наносіць кашарная жывёлагадоўля. Яна не толькі цалкам знішчае раслінны пакроў, але і з'яўляецца моцнай крыніцай забруджвання вод і глебы нітратамі.

У сувязі з істотным скарачэннем сенакосных плошчаў у пойме назіраецца хуткае зарастанне балот і адкрытых лугоў лазняком.

Лесааднаўленне на сухіх пясчаныж дзюнах вядзе да знішчэння рэдкіх экасістэм і месцаў пражывання відаў.

Recommendations for the conservation:

Для захавання тэрыторыі варта стварыць рэспубліканскі ландшафтны заказнік на ўсёй плошчы ТВП. Але ў першую чаргу неабходна дадатковыя даследванні арнітафаўны і іншых груп жывёл і раслін, а таксама даследванні накіраваныя на выяўленне негатыўных фактараў адмоўна уплываючых на экасістэмы тэррыторыі.

Неабходна таксама забарона кашарнага ўтрымання жывёл, абмежаванні па залясенню пясчаных выдм, і забарона веснавога палявання на вадаплаваючых птушак.

References:

Абрамчук А.В. Абрамчук С.В. Наблюдения за редкими видами птиц на пограничном Днепре. // Беркут т. 13, вып. 1, 2003 г. – С. 128-132.

Кусенков А.Н., Горошко З.А., ШелякинИ.А. Редкие и охраняемые виды птиц Днепро-Сожского заказника // Прыроднае асяроддзе Палесся: асаблiвасцi i перспектывы развiцця. -Брэст, 2008.-С.158

Кусенков А.Н., Лепешко О.В., Торманова О.А. Весенний пролет представителей отряда Anseriformes в междуречье Днепра и Сожа 2008 года // Биологическое разнообразие Белорусского Поозерья: современное состояние, проблемы использования и охраны. -Витебск, 2008.-С.149-150

Svazas S., Monqin E., Grishanov G., Kuresoo A., Meissner W. O.M.P.O. Migratory Birds of the Western Palearctic. Snipes of the eastern Baltic region and Belarus. – Vilnus, 2002. – S.15-35.

Authors :

Абрамчук А.В., Гарошка З.А.

* Использование размещенной здесь неопубликованной информации для научных публикаций без письменного соглашения ее авторов запрещено. В случае использования части контента или страницы целиком на других интернет-ресурсах, обязательна ссылка на авторов и сайт iba.ptushki.org

Important
Bird
Areas