Тэрыторыі
важныя
для птушак

Код:

BY047

Геаграфічныя каардынаты:

56° 04'N 28° 34' Е

Адміністрацыйная прыналежнасць:

Віцебская вобласць: Расонскі раён

Плошча:

36065 га

Крытэрыі:

A1, B2

Нацыянальны прыродаахоўны статус:

ландшафтны заказнік рэспубліканскага значэння «Чырвоны Бор»

Міжнародны прыродаахоўны статус:

ТВП міжнароднай значнасці, утворана ў 2010 годзе

Карта ТВП:

Агульнае апісанне:

Тэрыторыя заказніка ўяўляе сабой вялікі лясны масіў з мазаічнымі ўкрапінамі мноства верхавых балот і азёр. Акрамя таго, гэта мясцовасць багатая на маляўнічыя малыя рэкі. На ўсходзе і захадзе мяжа заказніка праходзіць па дзвюх сярэдніх па велічыні рэках Нішча і Свольна. Да паўночнай мяжы прымыкае Себежскі рэгіянальны парк Расіі. Дзякуючы вялікай забалочанасці і слаба развітай дарожнай сетцы, гэту тэрыторыю людзі амаль што не наведваюць. У заказніку дамінуюць лясныя ландшафты, якія пакрываюць 82% тэрыторыі. Пераважаюць старыя ельнікі і хвойнікі, па паніжэннях – алешнікі. Большая частка балот адносіцца да верхавога тыпу, нізінныя балоты размешчаны ў поймах рэк і ля падножжаў узгоркаў. У заказніку каля 40 азёр, большасць з якіх мае чыстую, празрыстую ваду і небагаты, але унікальны жывёльны і раслінны свет.

Па папярэдніх дадзеных флора судзістых раслін ТВП "Чырвоны Бор" прадстаўлена 643 відамі. У яе складзе 4 віда дзеразы, 6 - хвашчоў, 14 - папаратнікаў, 3 - голанасенных і 616 - пакрытанасенных.

Асноўны від дзейнасці чалавека на тэрыторыі – лесакарыстанне, праводзіцца збор ягад і паляванне. Сельскагаспадарчая дзейнасць амаль не вядзецца. Сельгасугоддзі невялікімі ізаляванымі ўчасткамі размяшчаюцца на поўдні заказніка.

Асноўныя біятопы:

Лясы – 82%, балоты (у асноўным верхавыя і пераходныя) – 14%, азёры – 3%, іншыя землі – 1%.

Птушкі:

Асаблівая каштоўнасць тэрыторыі заключаецца ў наяўнасці вялікай колькасці паўночных відаў, паўднёвыя межы распаўсюджання якіх праходзяць па тэрыторыі Беларусі. Сярод іх трэба адзначыць глушца Tetraourogallus (колькасць гэтага віду – 250 асобін – самая высокая ў рэспубліцы), белабровага дразда Turdusiliacus, даўгахвостай кугакаўкі Strixuralensis, касматаногага сыча Aegoliusfunereus. На тэрыторыі заказніка знаходзяцца адзінкавыя на Беларусі месцы гнездавання рэліктавых вадаплаўных птушак – чорнаваллёвага гагача Gaviaarctica і вялікага савука Mergusmerganser; даволі шматлікі тут рэдкі для іншых рэгіёнаў Беларусі звычайны гогаль Bucephalaclangula (15-20 пар). На верхавых балотах сустракаюцца пардва Lagopuslagopus, сярэдні кулён Numeniusphaeopus і залацістая сеўка Pluvialisapricaria. Тэрыторыя стварае аптымальныя ўмовы для гнездавання такіх рэдкіх птушак як арол-маркут Aquilachrysaetos, скапа Pandionhaliaetus, арол-вужаед Circaetusgallicus, арлан-белахвост Haliaeetusalbicilla і чорны бусел Ciconianigra.

Іншыя групы жывел:

У межах ТВП ўсталявана абітанне 34 відаў звяроў, 9 відаў земнаводных і 5 відаў рэптылій.

Даволі высокая колькасць у заказніку і многіх рэдкіх млекакормячых: бурага мядзведзя Ursus arctos, рысі Felis linx, ваўка Canislupus, выдры Lutralutra. Ва ўгоддзях многа янотападобнага сабакі Nyctereutesprocyonoides – інтрадуцыраванага віда, які абмяжоўвае колькасць глушца Tetraourogallus, цецярука Tetraotetrix і іншых курападобных.

Стан рэдкіх відаў птушак:

№	Віды	Статус	Колькасць	Год/перыяд ацэнкі	Дакладнасць ацэнкі	Трэнды	Крытерый ТВП
1	Савук вялікі	гн	+	2005-2010	П
2	Пардва	гн?	+	2005-2010	П
3	Гагач чорнаваллёвы	гн	1-3 п	2005-2010	Э
4	Чорны бусел	гн	6-8 п	2005-2010	Э
5	Арлан-белахвост	гн	1-2 п	2005-2010	Э
6	Арол-вужаед	гн	+	2005-2010	П
7	Арол-маркут	гн	1 п	2005-2010	Д	↔
8	Скапа	гн	4-6 п	2005-2010	Э		B2
9	Сокал-дрымлюк	гн	0-1 п	2005-2010	П
10	Сеўка залацістая	гн	14-20 п	2010	Э	↑
11	Грыцук вялікі	гн	16-20 п	2010	Э	↔	A1
12	Кулён сярэдні	гн	+	2005-2010	П
13	Кулён вялікі	гн	+	2005-2010	П
14	Кулік-селянец	гн	+	2005-2010	П
15	Кугакаўка даўгахвостая	гн	+	2005-2010	П
16	Дзяцел жоўтагаловы	гн	+	2005-2010	П

Іншыя рэдкія і знаходзячыеся пад пагрозай знікнення віды:

Звяры: барсукMelesmeles.

Расліны: бяроза карлікавая Betulanana, шпажнiк чарапiцавыGladiolusimbricatus, лiнея паўночнаяLinnaeaborealis, тайнік сэрцападобны Listeracordata, гарлачык жоўты малы Nupharpumila, марошка прысадзістая Rubuschamaemorus, нітэлопсіс прытуплёны Nitellopsisobtusa, баранец звычайны Huperziaselago, гайнiк цёмна-чырвоныEpipactisatrorubens, касач сібірскі Irissibirica, тайнiк яйцападобныListeraovata, палушнiк азёрныIsoeteslacustris

Пагрозы:

Лесакарыстанне, якое не ўлічвае значнасці лясных масіваў для захавання біяразнастайнасці.

Парушэнне спакою птушак і жывёл пры зборы ягад і ў час палявання.

Рэкамендацыі па захаванню:

Патрэбны дадатковыя даследаванні для выяўлення неспрыяльных фактараў і распрацоўкі рэкамендацый па іх устраненні.

Крыніцы інфармацыі:

Скарбы прыроды Беларусi. – Мн.: Беларусь, 2005. – 215 с. (Інфармацыю падрыхтавалі: Бірукоў В.П., Іваноўскі У.В.)

Обоснованіе заказніка

Данные моніторінговых учетов Яковца Н.

Складальнікі :

Левы С.В.

---

* Выкарыстанне змешчанай тут неапублікаванай інфармацыі для навуковых публікацый без пісьмовай згоды яе аўтараў забаронена. У выпадку выкарыстання часткі кантэнту або старонкі цалкам на іншых інтэрнет-рэсурсах, абавязковая спасылка на аўтараў і сайт iba.ptushki.org