Тэрыторыі
важныя
для птушак

Код:

BY050

Геаграфічныя каардынаты:

52° 04' N 24° 34' E

Адміністрацыйная прыналежнасць:

Брэсцкая вобласць: Кобрынскі раён

Плошча:

20449 га

Крытэрыі:

A1, A4i

Нацыянальны прыродаахоўны статус:

цэнтральная частка тэррыторыі з’яўляеца біялагічным заказнікам мясцовага значэння «Дзівін – Вялікі Лес» (3851 га)

Міжнародны прыродаахоўны статус:

ТВП міжнароднай значнасці, утворана ў 2010 годзе

Карта ТВП:

Агульнае апісанне:

Тэрыторыя ТВП размешчана ў паўднёва-заходняй частцы Кобрынскага раёна. З усходняга боку прымыкае ТВП "Балота Званец". Размешчана ў паўночна-усходняй частцы Маларыцкай раўніны - аднаго з трох фізіка-геаграфічных раёнаў акругі Брэсцкага Палесся Палескай правінцыі.

Рэльеф пераважна плоскі. Характэрнай асаблівасцю з'яўляюцца затарфованыя лагчыны, арыентаваныя з паўночнага-усходу на паўднёвы-захад.

На тэрыторыі ТВП "Дзівін - Вялікі Лес" праходзіць сістэма каналаў, якія упадаюць уДняпроўска-Бугскі канал. Самым вялікім з іх з'яўляецца Казацкі канал. Перасякае вялікі балотны лясны масіў з юго-усходу на северо-захад у яго паўднёвай часткі. Праведзеная меліярацыя аказвае істотны ўплыў на водны рэжым лясных тарфяна-балотных глеб. Возера Любань, якое звязана дрэнажнымі каналамі з Дняпроўска-Бугскім каналам, з'яўляецца тут адзіным натуральным вадаёмам. Возера Любань разам з вдсх. Арэхаўскім і некалькімі затопленамі торфапляцоўкамі мае вялікае значэнне для вадаплаўваючых і каляводных птушак.

Забалочаныялясныяўчасткі, а таксама нізінныя балоты прадстаўленыяўцэнтральнайчастцы ТВП.

У адпаведнасці з геабатанічнымраянаваннемтэрыторыяадносіцадаПрыбугска-Прыпяцкаму раёну Бугска-Палескай геабатанічнай акругі падзоны шырокалісцева-хваёвых лясоў. На тэрыторыі біялагічнага заказніка "Дзівін - Вялікі Лес" пераважаюцьбяроза, сасна. Значнае распаўсюджванне атрымалі дуб, ясень,алешыначорная,радзей -грабіклён. Падлесакунасаджэнняхпрадстаўленыўасноўнымкрушынай,вярбой, ляшчынай, свідзінай.

У цэлым флора налічае каля 400 відаўсасудзістых раслін. Па прадстаўленасці такога рэдкага для еўрапейскага кантынента выгляду, як венерын чаравічак сапраўдны Cypripedium calceolus (каля 10 тыс. экзэмпляраў) заказнік "Дзівін - Вялікі Лес" не мае сабе роўных у Рэспубліцы Беларусь.

ТВП "Дзівін - Вялікі Лес" выкарыстоўваецца для вядзення лясной гаспадаркі, палявання, рыбалкі, збору грыбоў і ягад. Меліярыраванныя ўчасткі пераважна выкарыстоўваюцца для выпаса кароў і сенакосаў. На берагах воз. Любань размешчаныя базы адпачынку.

Асноўныя біятопы:

Драбналістыя лясы - 35,8%, хваёвыя лясы - 7%, шырокалісцевыя лясы - 5%, сельгасугоддзі - 30%, балоты - 12,5 %, штучныя вадаёмы - 7%, азёры - 2,3%.

Птушкі:

165 відаў птушак сустракаюцца на разглядаемай мясцовасці, 130 відаў гняздзіцца.

Тэрыторыя ТВП мае вялікае значэнне для захавання рэдкіх відаў птушак. Тут яшчэ захаваліся месцы пасялення такіх відаў як вялікі арлец Aquila clanga, вяртлявая чаротаўка Acrocephalus paludicola, вялікі грычук Limosa limosa.Мясцовая папуляцыя цецерука адна з самых буйных на крайнім паўднёвым захадзе Беларусі. Увосень перад міграцыяй на меліяраваных землях адзначаюцца зграі шэрых жураўлёў колькасцю да 3 000 асобін. У цэлым 58 відаў птушак маюць розны Еўрапейскі ахоўны статус.

Іншыя групы жывел:

На ТВП адзначана 36 відаў звяроў, 5 відаў рэптылій, 10 відаў амфібій.

Стан рэдкіх відаў птушак:

№	Віды	Статус	Колькасць	Год/перыяд ацэнкі	Дакладнасць ацэнкі	Трэнды	Крытерый ТВП
1	Качка-шылахвостка	мг	50-100 ос	2000-2009	Д
2	Савук-луток	мг	20-40 ос	2000-2009	Д
3	Гагач чорнаваллёвы	мг	0-5 ос	2000-2010	Д
4	Чапля-бугай	гн	5 с	2000-2009	Д	↔
5	Чапля вялікая белая	гн	5-15 п	2005-2010	Э	↑
6	Чорны бусел	гн	4-10 п	2000-2009	Э	↔
7	Арлан-белахвост	зал	3-4 ос	2000-2009	П	↔
8	Арол-вужаед	гн?	1-3 п	2000-2009	Э	↔
9	Лунь палявы	гн	2-4 п	2000-2009	Э
10	Малы арлец	гн	+	2000-2009	П
11	Арлец вялікі	гн?	0-1 п	2000-2009	Д	↔
12	Сокал-кабец	мг	+	2000-2009	П
13	Пагоніч малы	гн	20-30 с	2000-2009	Э	↑
14	Драч	гн	25-30 с	2000-2009	Э	↓
15	Журавель шэры	гн	20-30 п	2000-2009	Э	↔
16	Журавель шэры	мг	1500-3000 ас	2000-2009	Д	↔	A4i
17	Грыцук вялікі	гн	10-20 п	2000-2009	Д	↓	A1
18	Пугач	гн	3-4 п	2000-2009	Д	↔
19	Жаўна зялёная	гн	2-5 п	2000-2009	П
20	Дзяцел беласпінны	гн	5-10 п	2000-2009	П
21	Чаротаўка вяртлявая	гн	11-15	2009	Д	↔	A1
22	Сініца вусатая	гн	> 1 п	2009	П
23	Сініца белая	зал	+	2000-2009	П

Іншыя рэдкія і знаходзячыеся пад пагрозай знікнення віды:

Звяры: Барсук Melesmeles, арэшнікавая соня Muscardinusavellanarius.

Рэптыліі: Балотная чарапаха Emysorbicularis.

Насякомые: Гламерыс звязаны Glomerisconnexa, мнемазіна Parnassiusmnemosyne, жужаль фіялетавы Carabusviolaceus.

Расліны: Пылкагалоўнiк чырвоны Cephalantherarubra, ятрышнік мужчынскі Orchis mascula, увярэднiк скiпетрападобны Pedicularissceptrum-carolinum, венерын чаравічак сапраўдны Cypripediumcalceolus, кадзіла сармацкае Melittissarmatica, ядрушка даўгарогая Gymnadeniaconopsea, гарычка крыжападобная Gentianacruciata, гайнiк цёмна-чырвоны Epipactisatrorubens, вярба чарнічная Salixmyrtilloides, асака ценявая Carexumbrosa, званочак шыракалiсты Campanulalatifolia, зубніца клубняносная Dentariabulbifera, лiлея кучаравая Liliummartagon, тайнiк яйцападобны Listeraovata, касач сібірскі Irissibirica.

Пагрозы:

• зарастанне асаковых балот хмызняком.
• значная рэкрыяцыйная нагрузка.

Рэкамендацыі па захаванню:

• Падтрымліваць гідралагічны рэжым заказніку з дапамогай шлюзаў на канале Казацкі.
• Перадаць пад ахову месцы абітання рэдкіх відаў.
• Абмежаваць палявання на прамысловыя віды птушак на тэрыторыі заказніка.
• Інфармаванне мясцовага насельніцтва аб ТВП.

Крыніцы інфармацыі:

Асабістыя паведамленні: Бакур Ю.Ю., Кальчанка А.І., Левы С.В., Пракапчук В.

Научное и технико-экономическое обоснование местного биологического заказника «Дивин-Великий лес» в Кобринском районе Брестской области.

Складальнікі :

Бакур Ю.Ю., Кальчанка А.І., Левы С.В.

---

* Выкарыстанне змешчанай тут неапублікаванай інфармацыі для навуковых публікацый без пісьмовай згоды яе аўтараў забаронена. У выпадку выкарыстання часткі кантэнту або старонкі цалкам на іншых інтэрнет-рэсурсах, абавязковая спасылка на аўтараў і сайт iba.ptushki.org