Dražbitka-Svina
Download PDFCode:
Central coordinates:
Location:
Area:
IBA Criteria:
National conservation status:
International conservation status:
IBA Map:
Site description:
Тэрыторыя прадстаўляе сабой адзіны леса-балотны масіў, у якім сустракаюцца ўсе асноўныя тыпы прыродных супольніцтваў, характэрных для Беларускага Паазер’я. У арніталагічных адносінах яна ўяўляе каштоўнасць як натуральны рэзерват рэдкіх відаў, занесеных ў Чырвоную Кнігу Рэспублікі Беларусь і маючых міжнародны ахоўны статус. З прыродаахоўнага пункту гледжання найбольшы інтарэс выклікае масіў нізінных балот, які цягнецца ўздоўж рэчышча ракі Дражбітка. Практычна ўсе балоты такога тыпу ў рэгіёне былі асушаны ў сярэдзіне дваццатага стагоддзя. Тут пераважаюць адкрытыя асаковыя і маннікавыя асацыяцыі. На поўдні да ўгоддзя прымыкае рэспубліканскі ландшафтны заказнік «Казьянскі», які мае статус ТВП.
Рэльеф мазаічны: з мацерыковымі дзюнамі, камамі, озавымі градамі і шматлікімі азёрамі, звязанымі між сабой вялікай колькасцю рэк, ручаёў і пратокаў. Па структуры расліннага покрыву тэрыторыя з’яўляецца пераважна лясной. Пераважаюць сасновыя, яловыя і дробналісцёвыя (асінавыя, чорнаальховыя, шэраальховыя, барадаўчатабярозавыя і пушыстабярозавыя) лясы.
Самае буйное возера ўгоддзя – Балныра (плошча 2,7 км2) – праточнае, дыстрофнага тыпу, з глыбінямі да 4 м, моцна зарастае вадзяной і прыбярэжнай расліннацю. Возера забяспечвае асноўныя рэкі ўгоддзя – Дражбітку і Свіну. З ракой Свіна возера злучана каналам, пабудова якога ў канцы 1980-х гадоў прывяла да значнага зніжэння як узроўню самога возера, так і ўзроўню грунтовых вод на суседніх тэрыторыях.
Угоддзе моцна забалочана. Балоты прадстаўлены ўсімі трыма тыпамі, гразкія, большую частку года залітыя вадой, цяжкапраходныя. Пераважаюць пераходны і нізінны тыпы балот, якія ў асноўным і вызначаюць гідралагічны рэжым угоддзя.
Флора ўгоддзя з’яўляецца тыповай для поўначы Беларусі. Увогуле тут пераважаюць барэальныя фларыстычныя элементы.
На сучасным этапе асноўнай формай выкарысання гэтай тэрыторыі з’яўляецца вядзенне лясной гаспадаркі. У сувязі з тым, што мясцовасць моцна забалочана, а дарожная сетка амаль адсутнічае, высечка лесу тут вядзецца толькі на сухіх узвышшах.
Лясы і балоты ўгоддзя выкарыстоўваюцца для палявання, а шматлікія азёры – для прамысловага і аматарскага рыбалоўства. Мясцовае насельніцтва збірае тут грыбы і ягады, лекавыя расліны.
Habitats:
Балоты верхавыя – 45%, лясы – 45%, азёры – 5%, іншыя землі – 5 %.
Birds:
Усяго на тэрыторыі патэнцыяльнай ТВП вызначана 13 відаў птушак, занесеных у Чырвоную кнігу Рэспублікі Беларусь – вялікі бугай Botaurus stellaris, чорны бусел Ciconia nigra, скапа Pandion haliaetus, арлан-белахвост Haliaeetus albicilla, малы арлец Aquila pomarina, арол-маркут Aquila chrysaetos, пардва Lagopus lagopus, шэры журавель Grus grus, пугач Bubo bubo, балотная сава Asio flammeus, жоўтагаловы дзяцел Picoides tridactylus, сярэдні Numenius phaeopus і вялікі Numenius arquata кулёны.
Other animal groups:
Спалучэнне адкрытых прастораў, лісцёвых і хвойных маладнякоў, балот рознага тыпу і цяжкадаступных град па балотах вызначае багаты фауністычны склад гэтай тэрыторыі. З капытных тут найбольш шматлікая казуля Capreolus capreolus, звычайныя лось Alces alces і дзік Sus scrofa. Берагі рэк і меліяратыўных каналаў насяляюць норка амерыканская Mustela vison і выдра Lutra lutra. У пойменных угоддзях сустракаецца янотападобны сабака Nyctereutes procyonoides, радзей барсук Meles meles. Багатая харчовая база стварае спрыяльныя ўмовы для ваўка Canis lupus, зрэдку адзначаецца рысь Lynx lynx. У рэках і азёрах шматлікі бабёр рачны Castor fiber. Гэтае ўгоддзе з’яўляецца адной з нямногіх ТВП, дзе пастаянна жыве буры мядзведзь Ursus arctos. Усё гэта характарызуе тэрыторыю яшчэ і як важны натуральны рэзерват рэдкіх і гаспадарча каштоўных млекакормячых Беларусі.
Populations of IBA trigger species:
| № | Species | Season | Quality of estimate | Period | Quality of estimate | Trends | IBA criteria |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Willow grouse | B | + | 2005-2010 | Poor | ||
| 2 | Bittern | B | 10 males only | 2005-2010 | Good | ||
| 3 | Black stork | B | 10-15 breeding pairs | 2005-2010 | Good | ↔ | B2 |
| 4 | White-tailed eagle | B | 1 breeding pairs | 2005-2010 | Good | ||
| 5 | Hen harrier | B | 6 breeding pairs | 2001-2008 | Medium | B2 | |
| 6 | Lesser spotted eagle | B | + | 2005-2010 | Poor | ||
| 7 | Golden eagle | B | 1 breeding pairs | 2005-2010 | Good | ↔ | |
| 8 | Osprey | B | 2 breeding pairs | 2005-2010 | Good | ||
| 9 | Corncrake | B | 20 males only | 2005-2010 | Good | ||
| 10 | Crane | B | 10п | 2005-2010 | Medium | ||
| 11 | Great snipe | B | 20-30 males only | 2005-2010 | Medium | A1 | |
| 12 | Whimbrel | B | 5 breeding pairs | 2005-2010 | Good | ||
| 13 | Curlew | B | 5 breeding pairs | 2005-2010 | Good | ||
| 14 | Eagle owl | B | 1 breeding pairs | Good | |||
| 15 | Little owl | B | 5 breeding pairs | 2005-2010 | Good | ||
| 16 | Ural owl | B | 5 breeding pairs | 2005-2010 | Medium | ||
| 17 | Graet grey owl | B | 1 breeding pairs | 2005-2010 | Poor | ||
| 18 | Short-eared owl | B | 6 breeding pairs | 2005-2010 | Medium | ||
| 19 | Three-toed woodpecker | B | 5 breeding pairs | 2005-2010 | Medium |
Other biodiversity:
Расліны: баранец звычайны Huperzia selago, ліннея паўночная Linnaea borealis, тайнік яйцападобны Listera ovata, асака заливаемая Carex paupercula, вярба чарнічная Salix myrtylloides, падвей стройны Eriophorum gracile. Вярба лапландская Salix lapponum і бяроза нізкая Betula humilis занесены у Спіс відаў прафілактычнай аховы. Тут таксама адзначаны сон раскрыты Pulsatilla patens, які мусіць ахоўвацца згодна Бернскай канвенцыі.
Threats:
Найбольшую пагрозу біялагічнай разнастайнасці ТВП уяўляюць вынікі дзейнасці ваеннага палігона, высечка лесу, гідрамеліярацыя і пажары.
Раней ва ўсходняй частцы тэрыторыі знаходзіўся ваенны палігон. Каб забяспечыць яго існаванне, большая частка лясоў была высечана, населеныя пункты знесены, а людзі, якія там жылі, пераселены. Зараз палігон зачынены, а землі перададзены Міністэрству лясной гаспадаркі.
Гідрамеліяратыўныя работы ў межах патэнцыяльнай ТВП праводзіліся ў 70-я гады мінулага стагоддзя, а ў 90-я гады паміж возерам Балныра і ракой Свіна быў прарыты канал. Гэта прывяло да падзення ўзроўню вады ў возеры, змяншэння стоку па рацэ Дражбітка, што адбілася і на стане возера Дрогава, праз якое яна працякае. Зніжэнне ўзроўню грунтовых вод на нізінным балоце, якое прылягае да ракі, узмацніла працэс яго зарастання, а месцамі прывяло да поўнай змены раслінных фармацый.
Recommendations for the conservation:
Для захавання гэтага ўнікальнага прыроднага комплексу неабходна стварыць рэспубліканскі ландшафтны заказнік. Неабходна таксама распрацаваць план кіравання з акцэнтам на аднаўленне гідралагічнага рэжыму і рэгуляванне гаспадарчай дзейнасці. Патэнцыяльна ўгоддзе можна выкарыстоўваць для развіцця экалагічнага турызму.
References:
Асабістыя паведамленні: Іваноўскі У.В.
Скарбы прыроды Беларусi. – Мн.: Беларусь, 2005. – 215 с. (Інфармацыю падрыхтавалі: Іваноўскі У.В., Максіменкаў М.В., Скуратовіч А.М., Навіцкі Р.В.)
Authors :
* Использование размещенной здесь неопубликованной информации для научных публикаций без письменного соглашения ее авторов запрещено. В случае использования части контента или страницы целиком на других интернет-ресурсах, обязательна ссылка на авторов и сайт iba.ptushki.org
