Important
Bird
Areas

Code:

BY021

Central coordinates:

52°40' N 31°08' E

Location:

Gomelskaya voblast: Vetka region, Chachersk region

Area:

22865 ha

IBA Criteria:

A1, B2, A4i

National conservation status:

частка тэрыторыі з’яўляеца мясцовым біялогічным заказнікам «Веткаўскі»

International conservation status:

ТВП міжнароднай значнасці

IBA Map:

Site description:

Тэрыторыя ўяўляе сабой найбольш значны для захавання біялагічнай разнастайнасці ўчастак поймы ракі Сож ад горада Чачэрск да горада Ветка. Шырыня поймы на гэтым участку дасягае 5-6 кіламетраў. Пойма двухбаковая, месцамі левабярэжная альбо чаргуецца па берагах. З пойменных біятопаў па плошчы пераважаюць стэпавыя і забалочаныя лугі. У паніжэннях знаходзяцца нізінныя балоты з нязначнымі запасамі торфу. Рэчышча ракі вельмі звілістае, яго шырыня 50-90 метраў. Па пойме раскіданы нешматлікія, часта моцна зарослыя воднай расліннасцю, старыцы. Пойменныя лясы прадстаўлены толькі адной невялікай дубравай. З усходняга боку да поймы прымыкае буйны лясны масіў – Чачэрскі заказнік.

Водны рэжым тыповы для раўнінных рэк Палесся. Высокая вясновая паводка пачынаецца ў канцы сакавіка, сярэдні ўзровень пад’ёму вады каля 4-5 метраў. Летне-асенняя межань перарываецца частымі дажджавымі паводкамі. На гэтым участку асноўнымі прытокамі Сожа з’яўляюцца рэкі Бяседзь, Нёманка, Покаць (левыя), Ліпа (правы).

Раней тэрыторыя поймы інтэнсіўна выкарыстовалася для сенакашэння і выпасу жывёлы. У 1986 годзе, пасля аварыі на ЧАЭС, гэты ўчастак поймы быў забруджаны радыануклідамі, у выніку чаго на некаторай яе частцы гаспадарчая дзейнасць спынена.

Habitats:

Поймавыя вільготныя разнатраўныя лугі – 72%, рэчыўчы і іх узбярэжжы – 5%, лясы – 20%, населеныя пункты – 2%, іншыя землі – 1%.

Birds:

У веснавы перыяд пойма цалкам заліваецца вадой, сухімі застаюцца толькі шматлікія дробныя астраўкі. Гэта стварае выключна спрыяльныя ўмовы для кармёжкі і адпачынку мігруючых гусей і кулікоў. У красавіку-маі тут спыняецца больш за 20 тысяч гусей і каля 30 тысяч кулікоў, самыя шматлікі з якіх белалобая гусь Anser albifrons і баталён Philomachus pugnax.

Пойменныя лугі з’яўляюцца месцам гнездавання вялiкага грыцука Limosa limosa і дубальта Gallinago media – птушак, якія знаходзяцца пад глабальнай пагрозай знікнення. Высокую колькасць у гнездавы перыяд маюць таксама качка-чырка Anas querquedula і чорная рыбачка Chlidonias niger.

У гнездавы перыяд адзначаны вялiкая белая чапля Egretta alba, качка-шылахвостка Anasacuta, качка-неразня Anas strepera, кулiк-селянец Tringa nebularia, крывок Haematopus ostralegus, вялiкi зуёк Charadrius hiaticula.

Other animal groups:

даследванні не праводзілісь.

Populations of IBA trigger species:

№	Species	Season	Quality of estimate	Period	Quality of estimate	Trends (1996-2010)	IBA criteria
1	Bean goose	P	4000-6000 individuals	2006 - 2010	Medium		A4i
2	White-fronted goose	P	13000-15000 individuals	2006 - 2010	Medium		A4i
3	Garganey	B	400-600 breeding pairs	2006 - 2012	Medium		B2
4	Pintail	B	+	2006 - 2011	Poor
5	Little bittern	B	+	2006 - 2010	Poor
6	Great white egret	B	5-10п	2006 - 2012	Poor	↑
7	Black stork	B	3-5 breeding pairs	2006 - 2012	Medium
8	Black kite	B	2 breeding pairs	2006 - 2012	Poor
9	Hobby	B	2 breeding pairs	2006 - 2012	Poor
10	Corncrake	B	300-400 males only	2006 - 2012	Medium	↓	B2
11	Oystercatcher	B	+	2006 - 2012	Poor	↑
12	Ringed plover	B	+	2006 - 2012	Poor
13	Ruff	P	+	2006 - 2012	Poor
14	Great snipe	B	100-130 males only	2006 - 2012	Medium		A1
15	Black-tailed godwit	B	20-40 breeding pairs	2006 - 2012	Medium		A1
16	Greenshank	P	+	2006 - 2012	Poor
17	Little tern	B	+	2006 - 2012	Poor	↑
18	Black tern	B	150-300 breeding pairs	2006 - 2012	Medium	↓	B2
19	Kingfisher	B	30-50 breeding pairs	2004	Medium		B2
20	Bee-eater	B	+	2006 - 2010	Poor

Other biodiversity:

Насякомыя: жужаль рашэцісты Carabuscancellatus, жужаль фіялетавы Carabusviolaceus.

Расліны: касач сібірскі Irissybirica, шалфей лугавы Salviapratensis, дуднік балотны Angelicapalustris.

Threats:

Веснавое паляванне на птушак, якое неадназначна уздзейнічае на птушак поймы Сожа:

• пазбаўляе мігрыруючых птушак магчымасці назапасціць рэчывы для працяглага пералёту і для вывядзення патомства;
• з’яўляецца моцным фактарам хвалявання для відаў, якія гняздуюцца на дадзенай тэрыторыі, бо некаторыя віды птушак прыступаюць да вывядзення птушанят раней, чым заканчваюцца тэрміны палявання.

Адмоўнае ўздзеянне на стан авіфауны ў гнездавы перыяд аказвае інтэсіўная рыбная лоўля, якая з’яўляецца адным моцным фактарам хвалявання для гняздуючыхся відаў.

Спыненне гаспадарчай дзейнасці ў пойме выклікала хуткае зарастанне адкрытых лугоў хмызнякамі, што прывяло да змяншэння разнастайнасці біятопаў.

Recommendations for the conservation:

Спецыяльных работ па вывучэнні флоры і фауны тэрыторыі не праводзілася. Для распрацоўкі прапаноў па ўтварэнні ахоўнай тэрыторыі неабходна правесці дадатковыя даследаванні.

Забараніць веснавое паляванне (у крайнім выпадку абмежаваць час) на ТВП Пойма Сожа.

References:

Асабістыя паведамленні: Горошко З.А., Кусенков А.Н., Мангін Э.

Скарбы прыроды Беларусi. – Мн.: Беларусь, 2005. – 215 с. (Інфармацыю падрыхтавалі: Казулін А.В., Парэйка А.А.).

Красная книга Республики Беларусь (Животные. Млекопитающие). - Минск: Беларуская Энцыклапедыя им. Петруся Бровки, 2004. – 318 с.

Authors :

Горошко З.А., Кусенков А.Н.

---

* Использование размещенной здесь неопубликованной информации для научных публикаций без письменного соглашения ее авторов запрещено. В случае использования части контента или страницы целиком на других интернет-ресурсах, обязательна ссылка на авторов и сайт iba.ptushki.org